Gewoon Geniaal (2009)

Ergens in het jaar 1948 ging de Zwitserse ingenieur Georges de Mestral, zoals zo vaak, met zijn Ierse pointer op jacht. Na afloop ergerde hij zich, zoals zo vaak, aan de klitten die kleefden aan zijn broek en sokken en vooral aan de vacht van zijn hond. Het kleefkruid is een plant die ter verspreiding van zijn zaad aan de zaaddoosjes duizenden kleine haakjes heeft. Het is een intelligente plant die op een efficiënte manier zijn zaad verspreidt. En altijd opnieuw moest de Mestral de vervelende bolletjes uit de vacht van zijn hond plukken.

Lees meer

Het is geen geheim dat Willem Elsschot een hekel had aan de Amerikaanse invloed op onze cultuur. Bij wijze van eenmansboycot weigerde hij vele jaren Amerikaanse producten te gebruiken. Met als uitzondering de Gillette-scheermesjes, omdat hij dacht dat ze Frans van oorsprong waren. Niets is echter Amerikaanser dan Gillette. Anderzijds had Elsschot ook een beetje gelijk: de eerste Gillettes waren wel degelijk hugenoten, Franse protestanten uit Bergerac, bij Bordeaux, die voor de vervolgingen eerst naar Engeland en later naar Amerika waren gevlucht.

Lees meer

De driepuntsveiligheidsgordel in de auto is een uit- vinding van de Zweedse ingenieur Nils Ivar Bohlin. Hij was in dienst van autoconstructeur Volvo toen hij in 1958 zijn patent verwierf. Zeker in de autosport is de gordel zo oud als de auto zelf. Maar het gebeurde altijd weer dat roekeloze coureurs die zonder gordel reden aan een ongeval geen schrammetje overhielden, terwijl anderen, die goed vastgesnoerd zaten, onder hun kantelende auto de dood vonden. Was een gordel nu een vloek of een zegen? Sommige merken, Porsche bijvoorbeeld, hadden in de jaren vijftig al een optio- nele heupgordel, een tweepunts. Andere wilden van een gordel niet weten omdat de riem suggereerde dat hun auto niet veilig was.

Lees meer

Robert Augustus Chesebrough was chemicus van beroep. Hij had zijn opleiding genoten in Londen en hij probeerde rond het midden van de negentiende eeuw in Brooklyn, New York, zijn brood te verdienen. Onder meer met de verkoop van kerosine, een soort aardolie die voor petroleumlampen werd gebruikt. Die lampen waren in toentertijd de modernste vorm van huisverlichting. In 1859 had in Titusville in Pennsylvania de eerste olieboring plaatsgevonden. Chesebrough hoorde van de rush op de olievelden en van de boortorens die als paddenstoelen uit de grond rezen. Sommige mensen werden er snel rijk, de Rockefellers bijvoorbeeld. Het lag voor de hand dat ze ginder een scheikundig talent als het zijne best konden gebruiken.

Lees meer

Dov Moran, een Israëli van Poolse afkomst, moest op een mooie dag in 1998 voor een groep van tweehonderd New Yorkse investeerders een powerpointpresentatie geven. Had hij zijn notebook niet goed dichtgeklapt, zodat de batterij plat was? Iets weigerde dienst, maar wat? In elk geval gaf het ding geen kik. En hij had domweg geen back-up achter de hand. Terwijl hij wanhopig op ‘start’ klikte, zag hij op de eerste rij kennissen van hem zitten die heel zeker een laptop mee hadden. Die hadden hem kunnen helpen. De zo belangrijke presentatie was om zeep. Moran werkte op dat ogenblik voor een Amerikaans militair bedrijf als consultant voor een nieuw type opslag van computergegevens.

Lees meer

Earl Silas Tupper werd als zoon van een kleine boer geboren in Berlin, New Hampshire. Zijn moeder exploiteerde een klein pension en zijn vader Earnest bedacht allerlei spullen om het werk op de boerderij en in de serres te vereenvoudigen. Op een daarvan, een geraamte om kippen te reinigen, kreeg hij een patent. Earl had het uitvinden duidelijk van zijn vader. Na zijn middelbare studie bleef hij werken in de serres van zijn ouders. Aan al wie het horen wilde verkondigde hij als jongeman dat hij vast van plan was nog voor zijn dertigste zijn eerste miljoen dollar te verdienen.

Lees meer

Het is niet vanzelfsprekend dat iemand die voor het ontwikkelen van de transistor met de Nobelprijs is onderscheiden en bovendien de titel ‘vader van Silicon Valley’ draagt, ook nog voorkomt in een encyclopedie van de seksualiteit. Niettemin wordt Bill Shockley al in 1970 in een Nederlandse vertaling aangehaald onder het trefwoord ‘eugenetica’: ‘Het onderzoek naar de factoren waardoor de erfelijke eigenschappen van het menselijk ras verbeterd zouden kunnen worden.’ Citaat: ‘Shockley vindt het daarom beslist noodzakelijk dat alle vrouwen vóór de eerste menstruatie onvruchtbaar worden gemaakt en dat zij slechts met toestemming van een arts van het anticonceptiemiddel verlost mogen worden. Na iedere bevalling moet iedere vrouw weer door een onderhuidse inspuiting onvruchtbaar worden gemaakt.’

Lees meer

Aan de ontwikkeling van de thermometer hebben vele geleerden gewerkt, maar de man die er als eerste in slaagde twee thermometers identiek dezelfde temperatuur te laten aangeven, die serieproductie mogelijk maakte, is ongetwijfeld Daniel Gabriel Fahrenheit. Over Fahrenheit is opvallend weinig gepubliceerd. Misschien omdat de Nederlanders hem als een Duitser beschouwen en de Duitsers hem als een Nederlander aanzien. Fahrenheit werd in 1686 als oudste van vijf kinderen in een koopmansgezin geboren in de Pruisische Hanzestad Danzig (nu Gdansk). Zijn grootvader was vanuit de Hanzestad Koningsbergen (Kaliningrad) naar Danzig verhuisd.

Lees meer

Toen de Schot John Logie Baird twaalf was, in 1900, legde hij een telefoonlijn aan die zijn zolderkamer verbond met de huizen van vier vriendjes. Een stunt die op een nacht aan het licht kwam toen een koetsier door een loshangende draad van de bok werd geslingerd. De jonge Baird had een zwakke gezondheid, maar hij was kwiek genoeg om een kleine dynamo te bouwen, aangedreven door een waterrad, die stroom leverde voor het ouderlijk huis. Of hij slaagde erin zichzelf slapend in zijn bed te fotograferen. Pas op zijn zeventiende was hij fysiek sterk genoeg om voor het eerst naar school te gaan. Hij studeerde voor ingenieur en raakte geboeid door de mogelijkheid om het licht door middel van selenium in elektrische signalen om te zetten.

Lees meer

Op de ochtend van 6 april 1938 arriveerde Roy Plunkett zoals elke dag in de laboratoria van Du Pont de Nemours in New Jersey. Hij was 28, had zijn scheikundediploma nog maar twee jaar op zak en had de opdracht een nieuw, niet-giftig koelmiddel voor ijskasten te ontwikkelen. Enkele dagen eerder had hij een metalen buis gevuld met tetrafluorethyleen, een weinig gebruikt gas dat misschien koelende eigenschappen bezat. Zijn assistent had net het deksel van de buis verwijderd, toen hij binnenkwam. ‘Er komt helemaal niets uit’, zei de man. ‘Vreemd’, zei Plunkett, ‘dat moeten we onderzoeken.’ Zat er in de cilinder misschien een klep vast? Ze trokken een draad door de buis, maar die bleek helemaal open te zijn.

Lees meer