Jack Daniel’s

Bekendste whisky ter wereld werd voor het eerst gedistilleerd door een jongetje van 13

JACK DANIEL (1846-1911)

‘Sommigen kunnen niets uit handen geven,’ zo luidt het foto-onderschrift in de advertentie. ‘Zo heeft Jack Daniel’s ook een eigen zagerij. Waarom in hemelsnaam, vragen ons vele bezoekers. Wel, de pas gedistilleerde Jack Daniel’s wordt gezuiverd door een laag houtskool.

Druppel na druppel. Hierdoor krijgt Jack Daniel’s zijn milde smaak.

En omdat we voor de kwaliteit van onze whisky van niemand afhankelijk willen zijn, hebben we een eigen zagerij. Hier wordt het esdoornhout opgeslagen, in stukken gezaagd en verbrand tot de zuiverste houtskool. Zo kunnen we er niemand anders de schuld van geven dat onze whisky zo smaakt.’

De advertenties voor de whisky uit Tennessee bestaan al vele decennia uit eenvoudige zwart-witfoto’s die ambachtelijkheid moeten uitstralen: een man rookt een pijp voor een stapel hout ; drie mannen poseren als enkele van de zeldzame mensen ‘die een stapel hard esdoornhout tot kleine stukjes houtskool kunnen omtoveren’; een muilezel ‘degelijk en koppig zoals een whiskymaker uit Tennessee’; een inwoner van het plaatsje Lynchburg maakt aanstalten om het standbeeld van Jack Daniel een schoonmaakbeurt te geven, ‘want als Lynchburg met zijn 361 inwoners in de hele wereld bekend staat, dan is het dank zij Jack.’

Jasper Newton Daniel, bijgenaamd Jack, werd in 1846 geboren in Franklin County, Tennessee. Zijn moeder stierf kort na de geboorte van haar tiende kind. Zijn vader hertrouwde en Jack groeide op bij een buurman.

Toen hij 7 was vond hij werk bij Dan Call, een luthers predikant die zelf whisky maakte en in zijn winkel verkocht.

Jack toonde zich een goede leerling en concentreerde zich op het distillatieproces. Na een paar jaar maakte Call hem aandeelhouder. In 1860 kreeg de predikant de opdracht zich volledig aan zijn geestelijk ambt te wijden en verkocht hij zijn zaak aan Jack.

Die was toen 13. De jonge ondernemer wou de beste whisky van de streek maken en gebruikte daarvoor meestal graan, aangevuld met rogge en gerstemout.

Hij paste het voor Amerika typische sour-mash-procédé toe. Tijdens de tweede fase van het distilleren wordt aan het beslag niet alleen gist toegevoegd, maar ook een hoeveelheid spent stillage, het overblijfsel van de partij gedistilleerd van de vorige dag.

Sourmash-whisky’s zijn daarmee nog geen Tennessee-whisky’s.

Dat worden ze pas als ze niet onmiddellijk op het vat gaan om te rijpen, maar eerst nog door vaten gevoerd worden die gevuld zijn met een laag houtskool van drie meter dik. Dit charcoal mellowing (houtskoolrijpen) neemt meer tijd in beslag dan het distilleren zelf.

Het duurt twaalf dagen voor de drank door de laag houtskool is gesijpeld en letterlijk druppel na druppel is opgevangen. ‘Niemand weet precies waar het idee van het houtskolen is ontstaan, maar sommigen zeggen dat een slaaf het idee meebracht uit Afrika en het aan de jonge Jack Daniel heeft geleerd,’ aldus de bedrijfskroniek.

Naarmate zijn whisky bekender werd, had Jack Daniel meer kalksteenwater nodig. Hij zocht en vond een bron met het juiste water in een grot in het naburige plaatsje Lynchburg: ijzervrij en altijd 13 graden Celsius. Dit water en het houtskoolprocédé maakten zijn whisky uniek.

Na de Burgeroorlog in 1866 begon de Amerikaanse regering met de regulering van de whiskyproductie en de Jack Daniel Distillery werd de eerste geregistreerde distilleerderij van Amerika. Jack was toen 20.

Onder druk van het succes vond hij dat de tijd gekomen was om iets aan zijn imago te doen. Op zijn 21ste verjaardag kocht hij zich een grote hoed, een wit overhemd, een geklede jas en een brede vlinderdas. Die kleding werd zijn dagelijks uniform, zijn handelsmerk.

Jack, niet groter dan 1,55 meter, trouwde nooit, maar was zelden zonder vrouwelijk gezelschap. Omdat hij geen kinderen had nam hij Lem Motlow, een zoon van zijn zuster, onder zijn vleugels.

Op zekere dag, ergens in 1905, arriveerde Jack eerder op het werk dan Lem, die verantwoordelijk was voor de boekhouding. Jack probeerde de safe te openen, maar de cijfercombinatie van het slot bleek veranderd te zijn.

In een aanval van woede De brandkast die de woede van Jack Daniel opwekte, schopte hij woest tegen de brandwat uiteindelijk tot zijn dood leidde kast en bezeerde zijn grote teen.

De teen raakte ontstoken en Jack begon lichtjes te hinken. Vervolgens werd zijn been door koudvuur aangetast. In 1911, zes jaar na de fatale trap, overleed de bekendste whiskymaker van de Verenigde Staten.

Om de vele vrouwen die om zijn heengaan treurden tegemoet te komen, werden aan zijn grafsteen twee stoelen geplaatst.

Ze zijn ook vandaag nog op de begraafplaats van Lynchburg te zien. Lem Motlow, aan wie Jack in 1907 zijn bedrijf had geschonken, stierf in 1947 en liet de zaak over aan zijn vier zonen.

Om versnippering door erfenisproblemen te voorkomen, verkochten ze hun distilleerderij in 1956 aan Brown-Forman Corporation in Louisville, Kentucky, tevens vermaard om zijn Southern-Comfort-whisky.

Lynchburg

Meer dan de helft van het 4721 inwoners tellende district Moore County – hoofdplaats Lynchburg, 361 inwoners – komt tegenwoordig in de distilleerderij van Jack Daniel’s aan de kost.

De houtskoolwhisky is in de Verenigde Staten uiterst populair: goed voor een omzet van meer dan 52 miljoen liter per jaar. De drank wordt naar meer dan honderd landen geëxporteerd.
In 48 opslagplaatsen verspreid over Lynchburg liggen vandaag 967.872 vaten, met daarin bijna 182 miljoen liter. De rijpingstijd ligt tussen de vier en zes jaar.

In dit district, tussen Nashville en Chattanooga, is de Drooglegging, het verbod op de verkoop van alcohol, nooit opgeheven. De drank moet gebotteld, verzegeld en buiten de county worden gebracht voor hij kan worden verkocht.

Zodat ook toeristen tot op de dag van vandaag in Lynchburg geen fles Jack Daniel’s kunnen kopen.
Lynchburg is een belangrijk toeristenoord geworden. De distilleerderij alleen al trekt elk jaar meer dan 250.000 bezoekers.