Eponiemen: de ondergeschoven kinderen van de etymologie

Kijken in woorden is als sterrenkijken. Je ontdekt telkens weer nieuwe exemplaren,nieuwe verbanden en verborgen facetten. Sla je het vierdelige Etymologisch woorden-boek van het Nederlands (EWN) willekeurig open, bijvoorbeeld op pagina 100 (deel 1),dan vind je het woord ‘admiraal’, verkort uit het Arabisch. Bladzijde 400 bevat het lemma ‘bulldozer’, afgeleid van een woord dat in het Engels oorspronkelijk ‘iemand die negers afranselt’ betekende.

Op bladzijde 150 (deel 2) tref je het woord ‘gabber’ aan, ‘jongere die van muziek houdt’, een woord dat uit het Bargoens komt. Op blad-zijde 350 (deel 3) vind je het woord ‘mikado’, ‘spel met stokjes’, ontleend aan een van de titels van de Japanse keizer. Bladzijde 450 (deel 4) bevat het woord ‘tatoeëren’, dat uit het reisjournaal van de Britse kapitein James Cook komt en is afgeleid van het woord ‘tattow’ van ‘tatau’, Tahitiaans voor ‘teken’, ‘schildering’. Vijf willekeurige woorden op vijf willekeurige bladzijden. Vijf bruggetjes ook naar de talloze Arabische woorden in het Nederlands, naar het diepe zuiden van de Verenigde Staten, naar de talloze woorden uit het Bargoens en het Japans (denk aan ‘japon’) of naar de spectaculaire ontdekkingstochten van kapitein James Cook en zijn verblijf op Tahiti.

Lees meer

Waterman

Waterman pen

Lewis Edson Waterman werd in 1837 geboren in Decatur, Otsego County, New York. Zijn opvoeding werd verwaarloosd en hij ging zelden naar school. Op zijn zestiende verhuisde hij met zijn ouders naar Illinois. Hij was ondernemend. Vier jaar lang werkte hij tijdens de zomermaanden als timmerman en in de winter, na veel zelfstudie, als onderwijzer. Zijn gezondheid stond handenarbeid niet langer toe zodat hij in zijn onderhoud voorzag met lesgeven, het verkopen van boeken en het onderwijzen van stenografie.

Lees meer

Wedgwood

Wedgwood shop

Josiah Wedgwood, een van de bekendste pottenbakkers uit de geschiedenis, kreeg als kind waterpokken en raakte verlamd. Toen hij na verloop van tijd weer kon lopen, bleek zijn rechterknie zo stijf te zijn dat hij twee jaar op krukken moest lopen en zich ook later alleen met behulp van een stok kon voortbewegen. Daardoor kon hij, geboren in een familie van pottenbakkers, de voetschijf niet doen draaien, wat hem ongeschikt maakte voor het vak. Vandaar dat hij zich bekwaamde in de baktechniek, de kwaliteit van het materiaal en de vorm van de potten. Hij bleek een waar genie.

Lees meer

nl_NLNederlands