Gore-tex

Een kunststof die je zowel binnen als buiten het lichaam kunt dragen

Wilbert ‘Bill’ Gore (Meridian, Idaho, 25 januari 1912 – Wind River Range, Wyoming, 26 juli 1986)
Robert ‘bob’ Gore (Salt Lake City, Utah, 15 april 1937)

Een van de advertenties toont een beer met stropdas die tegen een bergachtige achtergrond triest naar een tv zit te staren. De tekst zegt: ‘Opgepast! Gore-Tex kan je leven veranderen. Ooit waren we allemaal vrij. Ons huis was het woud, de berg en de oceaan.

Dan gebeurde er iets. We leefden alleen nog binnenskamers. We werden pennenlikkers, tv-junkies en fuifnummers. Maar onze ziel is nog altijd daar buiten. GoreTex kan je leven veranderen en je terugbrengen naar de natuur. Het is meer dan een waarschuwing.

Het is een belofte.’

Wat is er zo bijzonder aan het kunststofweefsel gore-tex?

Toen het Amerikaanse chemieconcern DuPont in 1957 zijn twintigkoppig teflon-onderzoeksteam ontbond en over andere afdelingen verspreidde, was er één man die daar niet mee kon leven: Wilbert ‘Bill’ Gore, een chemicus die vooral piekerde over het ge-
bruik van teflon voor de gewone consument. Zo bedacht hij een manier om stroken teflon te gebruiken om elektronicakabels te isoleren.

DuPont had er geen oren naar en Gore begon in 1958 in de kelder van zijn huis in Newark, Delaware, op eigen houtje te experimenteren. Uit teflonpolymeren die hij van DuPont kocht, ontwikkelde hij flexibele kabels met magische isolatie-eigenschappen.

Toen in de jaren zestig almaar meer vraag naar beschermlagen voor computerkabels ontstond, kon alleen Bill Gore daar meteen op reageren. De stroom van bestellingen stond hem toe twee fabrieken op te richten. Uit het familiebedrijfje ontstond een florissante onderneming.

Het was Bills zoon Bob die in 1969 ontdekte dat je de bijzondere stof bij sterke verhitting in een weefsel kon veranderen. Een weefsel namelijk met 1,4 miljard microscopische gaatjes per vierkante centimeter.

Het nieuwe product was niet alleen sterk, maar had als voordeel dat het waterdicht was en tegelijk nog kon ademen.

De poriën waren groot genoeg om luchtmoleculen door te laten en klein genoeg om watermoleculen tegen te houden of in cijfers: elke porie is 20.000 keer kleiner dan een regendruppel maar 700 keer groter dan een luchtmolecule.

Vele jaren wilde het niet lukken het juiste evenwicht te krijgen tussen dikte en elasticiteit.

Toen Bob Gore op zekere dag van frustratie een kleine staaf van het spul uit de oven haalde en er geërgerd een klap mee gaf, ontstond spontaan waarnaar hij altijd had gezocht: de stof nam vanzelf, als ware het siroop, de lengte van een arm aan.

Nu hadden de Gores het weefsel, maar wat kon je er mee vervaardigen? Een tent lag voor de hand: de lucht moest naar buiten – iedereen wist hoe vochtig een tent ’s ochtends kan zijn – en de regen mocht niet naar binnen. Het waren Bill en zijn vrouw Vieve die de tent op een trektocht meenamen. De eerste nacht was het al goed raak. Het regende dat het goot. Ze onderzochten de tent tot in de kleinste hoekjes, nergens lekte het. Ze waren opgetogen. Later die nacht kwam echter een hagelstorm opzetten die gaten in de tent sloeg, zodat ze toch onder het water kwamen te zitten. Er was nog werk aan de winkel.

Ze vonden de oplossing in laminatie, in het aanbrengen van het teflonmembraan op andere weefsels, naderhand in combinatie met traditioneel textiel. Vanaf 1976 kwamen de laarzen, tenten, handschoenen en sneeuwpakken op de markt. Pas in de jaren tachtig zouden alle kinderziekten verdwijnen.

Gore-tex leverde aanvankelijk alleen aan fabrikanten. Zodat je vandaag vaak een bekende regenjas merk X ziet of wandelschoenen merk Y, met daarop het extra logo van Gore-Tex vermeld. Uiteindelijk zouden de Gores eigen kledinglijnen ontwikkelen.

Ondertussen hadden vader en zoon Gore op een skivakantie in Vail, Colorado, dokter Ben Eiseman uit Denver ontmoet. Tijdens een après-ski haalde Bob Gore een staaf gore-tex uit zijn zak en vertelde de chirurg over de wonderlijke eigenschappen van het product.

Onder meer dat het inert was, namelijk dat geen enkele andere stof erop reageerde. Eiseman, op zoek naar een materiaal dat het lichaam niet afstootte, stelde voor de buis in een varken in te planten, om te zien wat er zou gebeuren.

Een paar weken later belde hij opgewonden op om te vertellen dat het experiment een succes was, dat het varken het materiaal niet afstootte.
Sindsdien zijn miljoenen mensen met artificiële lichaamsdelen, van aders tot gewrichtsbanden, uit de gore-texfabrieken geholpen.

De poriën vormen een ideale basis om het natuurlijke weefsel te laten ingroeien en de inerte eigenschappen van teflon misleiden het lichaam, dat gore-tex niet als een vreemd element beschouwt. Zodat gore-tex aan de binnenen de buitenkant van het lichaam kan worden gedragen.

Bill Gore overleed in 1986 na een hartaanval tijdens een trektocht in de Wind River Mountains in Wyoming.

Naast de bekendere gore-textoepassingen in buitensportkledij vervaardigen de circa 45 fabrieken van de Gores vandaag producten voor de medische nijverheid, de telecommunicatiesector (de kabels van het eerste uur), de ruimtevaart (ruimtepakken) en de industrie (speciale filters).

De firma gaat er ook prat op zonder hiërarchische structuur te werken, met een rastersysteem namelijk van vele kleine vestigingen (minder dan 200 personen per vestiging, in totaal 8000 man) die helemaal op zichzelf staan, geen bazen of directeuren kennen, waarbinnen niemand een titel draagt.

Behalve dan voorzitter Bob Gore. Werknemers als dusdanig bestaan niet. Iedereen is een associate, een compagnon. Het concern is voor 75 procent in handen van deze associates.
(Zie ook: teflon, tupperware, nylon, kevlar)