Lavalamp

De man die een rare eierwekker tot ‘lsd-lamp’ omtoverde

Edward Craven Walker (Singapore, 4 juli 1918 – Ringwood, Hampshire, 15 augustus 2000)

‘De lavalamp’, zei de uitvinder ervan ooit, ‘heeft een cyclus zoals die van het leven zelf: ze groeit, verslijt, vervalt, verdwijnt en begint dan weer helemaal opnieuw.’ Edward Craven Walker werd zelf 82 jaar oud, hij mocht het dus allemaal meemaken: hij bracht de vreemde lamp in 1963 op de markt, tegen het indevan de jaren zeventig zakte ze weg, in de jaren tachtig was ze op zeker ogenblik helemaal verdwenen.

Einde van de jaren negentig stond ze er weer.

Walker was niet echt een uitvinder, in elk geval niet het soort uitvinder dat zijn hele leven aan alles en nog wat zit te sleutelen. Hij was eerder een avonturier die een scherp oog had voor manieren om makkelijk geld te verdienen.

Walker werd in 1918 uit Britse ouders in de kroonkolonie Singapore geboren. Toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak, was hij 22 en moest hij in zijn moederland Groot-Brittannië in militaire dienst.

Hij kwam terecht bij de Royal Air Force en voerde met een Mosquitotoestel de hele oorlog fotoverkenningsvluchten uit.

Na de capitulatie van het Derde Rijk vond hij een baan als reisagent; hij zette onder meer een agentschap voor huisruil op touw, ‘En Famille’ geheten. ‘Dat was plezierig’, zei Walker ‘en het bevorderde de internationale vriendschap.’ Op vakantie in het zuiden van Frankrijk ontdekte hij het bestaan van naturistenkampen.

Het was moeilijk om in de jaren vijftig in Groot-Brittannië voor die kampen te adverteren. Walker kwam op het idee om zogenaamde documentaire films als promotiemiddel in te zetten. Zijn eerste prent droeg de mooie titel Eva’s op skiën, maar die raakte niet door de censuur en flopte.

Beter ging het met Travelling Light, waarin een naakte vrouw centraal staat die voor de Corsicaanse kust op de juiste muziek artistiek aan het zwemmen is. Het was de eerste naturistische film die door de strenge Britse censuur raakte.

Acht maanden lang draaide hij in West End om vandaar uit de wereld te veroveren.

Walker kon er niks aan doen: ‘Ik wilde alleen maar het naturisme propageren’, zei hij, ‘en nu ben ik nog steenrijk ook.’ Met het grote geld kocht hij een club aan de stranden van het Zuid-Engelse Bournemouth en daar richtte hij de eerste naturistenclub van GrootBrittannië op. ‘Een naturist’, aldus Walker, ‘moet de geestelijke en fysieke gezondheid bevorderen.

Dikke mensen (fat fogies) demonstreren dat ze daar lak aan hebben, ze komen mijn club niet binnen.’ Zo ontstonden er relletjes en zo haalde hij het nieuws.

Het vele geld gaf hem ook de tijd en de middelen om te werken aan een oud idee waarmee hij al meer dan tien jaar in de weer was. Als beginnend reisagent hield hij op zekere dag met zijn trailer halt aan de Queen’s Head Pub in Burley, Hampshire.

Op de toog stond een glazen cocktailshaker die deed wat een lavalamp vandaag doet. Een hoeveelheid paraffine lag onder een vloeistof beneden in de shaker; door verwarming met een lampje smolt de paraffine en steeg hij naar boven, daar koelde hij af en zakte dan weer naar beneden.

Het ding was geen shaker en geen lamp. Het was een eierwekker, een klok waarmee je precies kon bepalen wanneer een eitje de juiste graad van zachtgekooktheid had bereikt.

Walker raakte gefascineerd door het niet-bedoelde lichteffect. Hij ging op zoek naar de uitvinder ervan, maar die bleek overleden te zijn. Volgens sommige bronnen had de man geen patent op zijn uitvinding genomen, volgens anderen gaf Walker de weduwe een som geld.

Hoe dan ook, tegen 1963 bracht de welgestelde en bekende naturist Edward Walker zijn veelkleurige kitschlamp op de markt.

Het toeval wilde dat net in die tijd allerlei psychedelische middelen in de mode kwamen. De flowerpowergeneratie herkende in de effecten van de lamp het effect dat lsd op de geest had. Popgroepen als The Beatles en The Rolling Stones begonnen het gebruik van psychedelica in hun muziek te verwerken.

En Walker groeide uit tot een echte held. Het leek wel alsof hij zijn lamp tijdens een lsd-trip had bedacht. ‘Geen sprake van’, zei Walker, ‘ik ben een naturist, ik heb in mijn leven nooit drugs gebruikt. Wie lang genoeg naar mijn lamp kijkt, heeft helemaal geen drugs nodig.’

Sommige jaren gingen 7 miljoen lavalampen over de toonbank. Tegen het einde van de jaren zeventig waren het er nog 200 per maand. In 1989 verkocht hij zijn uitvinding aan de beeldmooie 22-jarige studente Cressida Granger, die de firma Mathmos oprichtte en die opnieuw aan de weg begon te timmeren.

Tegen het einde van de jaren negentig zat ze weer aan twee miljoen stuks per jaar.

Walker overleed in augustus 2000 aan kanker. Hij had toen vier huwelijken achter de rug, die vier kinderen hadden opgeleverd.

Drie weken voor zijn dood haalde hij nog een stunt uit door met behulp van een krantenadvertentie op zoek te gaan naar zijn vriendinnetje Pearl dat hij in de jaren dertig had gekend. ‘Ik zat zo aan mijn jeugd te denken en opeens flitste haar beeld door mijn hoofd’, vertelde hij aan een journalist. ‘Zij was zo lief en zacht.

Ik wou weleens weten wat er van haar is geworden.’ Walker werd begraven niet zo ver van Burley, de plaats waar hij in een pub ooit die bijzondere variant van een zandloper had ontdekt.